PRĘGIERZ

PRĘGIERZ – pomnik średniowiecznego prawa z 1556 r. Najstarszy zniszczył pożar, nowy wystawiono na górnej części Rynku w 1556 r., a w 1813 r. przeniesiono go z głównego rynku na Mały Rynek. U podstawy zachowany łaciński napis „Bóg karze niepoczciwych” oraz żelazne obręcze potwierdzające przeznaczenie słupa.

Umieszczony pośrodku Małego Rynku Pręgierz, wykuty w piaskowcu, dowodnie potwierdza dawne uprawnienia sądownicze miasta. Wysoki ponad dwa metry słup z czworobocznej podstawy przez ścięte naroży przechodzi w ośmiobok i ponad walcowatym przewężeniem z pierścieniami kończy się stożkowo. U podstawy na pierścieniu wyryto napisy: "1556/transferit 1736/1813" "DEUS IMPIOS PUNIT" (Bóg każe grzeszników), na zakończeniu wyżłobiono dwa żelazne kółka do przywiązywania skazanych. Unieruchomieni na długie godziny przy Pręgierzu wystawiani byli na chłostę, szyderstwa i w różnorodny sposób wyrażaną pogardę gawiedzi. Karano w ten sposób złodziejstwo, ale głównie wykroczenia przeciw normom obyczajowym i moralnym, co nie było może bez związku z oryginalną formą pręgierza.
Po zniszczeniu pożarem starego pręgierza stojącoego koło ratusza, przy zbiorniku na wodę u wylotu ulicy Okrzei, ten postawiono w 1556 r. na głownym rynku, a gdy stanęła tam rzeźba Trójcy Świętej, przeniesiono go w pobliże odwachu przy ratuszu i dopiero w 1813 roku na Mały Rynek. Tu służył jako słup latarni, uzywano go też do innych praktycznych celów i dopiero ok. 1900 r. uznano jego wartość zabytkową otaczając ochronnym łańcuchem (obecnie zlikwidowana).